How America Took Out The Nord Stream Pipeline
By Seymour Hersh
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Θεμελής
* * * * *
Εισαγωγή από τον Larry Johnson
Ο απαράμιλλος Seymour Hersh
Δεν υπάρχει κ α ν έ ν α ς άλλος δημοσιογράφος, νεκρός ή ζωντανός, που να μπορεί να ταιριάξει με το έργο και την κληρονομιά του Seymour Hersh / Σέϋμουρ Χερς — π.χ. τις έρευνές του για το Watergate, τις δολοφονίες της CIA, το Glomar Explorer (Σημείωση του μεταφραστή: Ήταν ένα γεωτρύπανο βαθιών νερών που κατασκευάστηκε το 1974 για το Project Azorian, τη μυστική προσπάθεια από το Τμήμα Ειδικών Δράσεων της CIA για να τραβήξουν από τον βυθό το σοβιετικό υποβρύχιο K-129, που είχε βυθιστεί στον Ειρηνικό Ωκεανό, βορειοδυτικά της Χαβάης, σε βάθος 2.510 χλμ., στις 8 Μαρτίου 1968. Το πυρηβνικό υποβρύχιο USS Halibut εντόπισε το σημείο του ναυαγίου και η CIA εκπόνησε ένα περίτεχνο και άκρως απόρρητο σχέδιο για την ανάκτηση του υποβρυχίου και τη μελέτη της τεχνολιγίας του. Καθώς το Κ-129 είχε βυθιστεί σε πολύ βαθιά νερά, απαιτούταν ένα μεγάλο πλοίο για την επιχείρηση τραβήγματός του. Ένα τέτοιο σκάφος θα εντοπιζόταν εύκολα από σοβιετικά σκάφη, τα οποία θα μπορούσαν, στη συνέχεια, να εμποδίσουν την επιχείρηση, οπότε αναπτύχθηκε μια περίτεχνη ιστορία κάλυψης.), τη σφαγή στο Μάϊ Λάϊ του Βιετνάμ, τα βασανιστήρια της CIA στη φυλακή Abu Ghraib του Ιράκ, το ψέμα για τα χημικά όπλα της Συρίας, τη δολοφονία του Μπιν Λάντεν και, τώρα, για την επίθεση των ΗΠΑ στον αγωγό Nord Stream.
Η αντίδραση της κυβέρνησης στις αποκαλύψεις του Seymour ακολουθεί το ίδιο σενάριο – με μια νέα προσθήκη: μια θορυβώδης άρνηση και μια βίαιη απόρριψη, που αποδίδει την αναφορά του Seymour στις σκέψεις ενός «ξεμωραμένου» γέρου.
Πλήρης αποκάλυψη: Ο Saymour Hersh είναι ένας παλιός φίλος – με όλες τις έννοιες αυτής της έκφρασης. Η πρώτη μας συνάντηση έγινε τον Σεπτέμβριο του 1981, όταν αποδέχτηκε την πρόσκλησή μου να μιλήσει σε μιαν ομάδα φοιτητών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Γουώσινγκτον. Κατά τη διάρκεια της εισαγωγικής συνομιλίας μας ανακαλύψαμε ότι ο καθένας είχε έναν γιο που ονομαζόταν Josh / Τζιός και είχε γεννηθεί εκείνη τη χρονιά. Μείναμε σε επαφή με τα χρόνια και ο Sy έγινε ο συνεργάτης μου στο γκολφ. Τώρα πλησιάζει τα 86 χρόνια σ’ αυτήν τη γη, αλλά χτυπάει το μπαλάκι του γκολφ σαν 60χρονος. Είναι, επίσης, φανατικός του τένις. Το ταλέντο του ως αθλητής ωχριά σε σύγκριση με την ιδιοφυΐα του ως ερευνητή δημοσιογράφου. Ο Sy είναι επίσης ζωντανή απόδειξη του εκφυλισμού του χώρου της ερευνητικής δημοσιογραφίας. Πριν από δέκα χρόνια, το τελευταίο κομμάτι του -αυτό για την καταστροφή του ρωσικού αγωγού Nord Stream-, θα είχε εμφανιστεί στην πρώτη σελίδα του New Yorker Magazine ή των New York Times. Αυτό δεν ισχύει πλέον. Ο Sy θεωρείται π α ρ ί α ς διότι δ ε ν παραδόθηκε στον εκβιασμό του Βαθιού Κράτους να πει ψέματα, για να προστατεύσει τη διαφθορά – που είναι το θεμέλιο της Ουάσιγκτον DC και της Wall Street.
Δεν ξέρω αν αυτό το άρθρο θα προκαλέσει θύελλα πυρκαγιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μπορεί ν’ ανάψει το φυτίλι μιας πολιτικής έκρηξης στη Γερμανία. Ο γερμανικός λαός βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος με το ερώτημα: Είναι η σκύλα-φυλακή των Ηνωμένων Πολιτειών; Η απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να καταστρέψει τον ρωσικό αγωγό Nord Stream, εκτός από πράξη πολέμου εναντίον της Ρωσίας, ήταν μια άμεση επίθεση εναντίον της γερμανικής οικονομίας και του γερμανικού λαού. Πόσες επιχειρήσεις έκλεισαν ως αποτέλεσμα αυτής της επίθεσης; Πόσοι Γερμανοί πέθαναν ως αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης; Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι όπως ο Sy Hersh πρόθυμοι να πουν άβολες α λ ή θ ε ι ε ς. Σ’ αυτή την περίπτωση διακυβεύεται το μέλλον της ανθρωπότητας και η τελευταία αποκάλυψη του Sy μπορεί να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τον πυρηνικό πόλεμο.
Σχόλιο από τον Andrei Martyanov
πάνω στο κείμενο του Larry Johnson
Η Γερμανία έλαβε το μήνυμα αλλά δεν κουνήθηκε ούτε βλέφαρο ! Η τελευταία δημοσκόπευση -στην οποία το 82% των Γερμανών θεωρεί τη Ρωσία ως την κύρια απειλή για την παγκόσμια ειρήνη-, εξηγεί τα πάντα:
Μια από εκείνες τις πολύ ασπρόμαυρες (χωρίς αποχρώσεις του γκρι) εικόνες, που δεν απαιτούν καμμία πρόσθετη επεξεργασία. Μια τέλεια απόδειξη ότι δεν υπάρχει τ ί π ο τ α να συζητήσουμε με την Ευρώπη.
* * * * *
Οι New York Times το χαρακτήρισαν «μυστήριο», αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτέλεσαν μια μυστική θαλάσσια επιχείρηση που κρατήθηκε μυστική — μέχρι τώρα.
Το Κέντρο Καταδύσεων και Διάσωσης του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ βρίσκεται σε μια τοποθεσία τόσο σκοτεινή όσο και τ’ όνομά του – κάτω απ’ αυτό που ήταν κάποτε μια εξοχική λωρίδα στην αγροτική Πόλη του Παναμά και τώρα είναι μια ακμάζουσα πόλη-θέρετρο στο νοτιοδυτικό μέρος του τηγανοχερουλιού της Φλόριντα, 70 μίλια νοτίως των συνόρων της με την πολιτεία της Αλαμπάμα. Το κτηριακό σύμπλεγμα του κέντρου είναι τόσο αδιάφορο όσο και η θέση του – μια γκριζόμαυρη, συμπαγής μεταπολεμική δομή που έχει την εμφάνιση ενός επαγγελματικού γυμνασίου στη δυτική πλευρά του Σικάγου. Ένα πλυντήριο με κερματοδέκτη και μια σχολή χορού βρίσκονται απέναντι απ’ αυτό που είναι σήμερα ένας δρόμος τεσσάρων λωρίδων.
Το κέντρο εκπαιδεύει δύτες βαθιών νερών υψηλής ειδίκευσης για δεκαετίες, οι οποίοι, αφού εκχωρηθούν σε αμερικανικές στρατιωτικές μονάδες σε όλο τον κόσμο, είναι σε θέση να κάνουν τεχνικές καταδύσεις για να πράξουν το καλό – χρησιμοποιώντας εκρηκτικά C4 να καθαρίσουν λιμάνια και παραλίες από συντρίμμια και συσκευές που δεν έχουν εκραγεί-, καθώς και το κακό, όπως ανατίναξη ξένων εξέδρων πετρελαίου, ρύπανση των βαλβίδων εισαγωγής σε υποθαλάσσια εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, καταστροφή κλειδαριών σε κρίσιμα ναυτικά κανάλια. Το κέντρο της πόλης του Παναμά, το οποίο διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη κλειστή πισίνα στην Αμερική, ήταν το ιδανικό μέρος για να στρατολογηθούν οι καλύτεροι και πιο λιγομίλητοι απόφοιτοι της σχολής καταδύσεων, οι οποίοι έκαναν με επιτυχία το περασμένο καλοκαίρι αυτό που είχαν εξουσιοδοθεί να κάνουν 260 πόδια κάτω από την επιφάνεια. της Βαλτικής Θάλασσας.
Τον περασμένο Ιούνιο, οι δύτες του Πολεμικού Ναυτικού, που δρούσαν υπό την κάλυψη μιας ευρέως δημοσιοποιημένης άσκησης του ΝΑΤΟ στη μέση του καλοκαιριού, γνωστής ως BALTOPS 22, τοποέθεσαν εκρηκτικά που πυροδίνονται από απόσταση τα οποία, τρεις μήνες αργότερα, κατέστρεψαν τρεις από τους τέσσερις αγωγούς Nord Stream, σύμφωνα με μια πηγή που έχει άμεση γνώση του επιχειρησιακού σχεδιασμού.
Δύο από τους αγωγούς, οι οποίοι ήταν γνωστοί ως Nord Stream 1, παρείχαν στη Γερμανία και σε μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης φ θ η ν ό ρωσικό φυσικό αέριο για περισσότερο από μια δεκαετία. Ένα δεύτερο ζευγάρι αγωγών, που ονομαζόταν Nord Stream 2, είχε κατασκευαστεί αλλά δεν είχε τεθεί ακόμη σε λειτουργία. Τώρα, με τα ρωσικά στρατεύματα να συγκεντρώνονται στα ουκρανικά σύνορα και τον επικείμενο πιο αιματηρό πόλεμο στην Ευρώπη από το 1945, ο πρόεδρος Τζιόζεφ Μπάιντεν είδε τους αγωγούς ως όχημα του Βλάντιμιρ Πούτιν που θα καθιστούσε το ρωσικό φυσικό αέριο όπλο για τις πολιτικές και εδαφικές του φιλοδοξίες.
Ερωτηθείσα να σχολιάσει, η Αντριάν Γουώτσον, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, είπε σε ένα e-mail: «Αυτή είναι ψεύτικη και πλήρης μυθοπλασία». Η Τάμμυ Θόρπ, εκπρόσωπος της CIA, έγραψε αναλόγως: «Αυτός ο ισχυρισμός είναι πλήρως και εντελώς ψεύτικος».
Η απόφαση του Μπάιντεν να σαμποτάρει τους ρωσικούς αγωγούς ήρθε μετά από περισσότερους από εννέα μήνες άκρως μυστικής συζήτησης μέσα στην κοινότητα εθνικής ασφάλειας της Ουάσιγκτον σχετικά με τον καλύτερο τρόπο επίτευξης αυτού του στόχου. Για μεγάλο μέρος εκείνης της περιόδου το θέμα δεν ήταν αν το σαμποτάζ θα πραγματοποιόταν αλλά ο τρόπος πραγματοποίησής του χωρίς υπάρξει κάποια προφανής ένδειξη για το ποιος ήταν υπεύθυνος.
Υπήρξε ένας ζωτικής σημασίας γραφειοκρατικός λόγος για να βασιστούν στους αποφοίτους της σχολής καταδύσεων του κέντρου στην Πόλη του Παναμά. Οι δύτες ανήκαν στο Πολεμικό Ναυτικό και όχι στη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων της Αμερικής, της οποίας οι μυστικές επιχειρήσεις πρέπει να αναφέρονται στο Κογκρέσο και να ενημερώνονται εκ των προτέρων η ηγεσία της Γερουσίας και της Βουλής – η λεγόμενη Σ υ μ μ ο ρ ί α των Οκτώ. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έκανε ό,τι ήταν μπορετό για ν’ αποφύγει τις διαρροές, καθώς ο σχεδιασμός πραγματοποιήθηκε στο τέλος του 2021 και τους πρώτους μήνες του 2022.
Ο πρόεδρος Μπάϊντεν και η υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική ομάδα του – ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζιέϊκ Σάλιβαν, ό υπουργός Εξωτερικών Άντονυ Μπλίνκεν και η υφυπουργός Εξωτερικών Βικτώρια Νιούλαντ ήταν ομιλητικοί και συνεπείς στην εχθρότητά τους προς τους δύο αγωγούς, που έτρεχαν δίπλα-δίπλα για 750 μίλια κάτω από τη Βαλτική θάλασσα, από δύο διαφορετικά λιμάνια της βορειοανατολικής Ρωσίας, κοντά στα σύνορα με την Εσθονία, και περνύσαν κοντά από το νησί Μπόρνχολμ της Δανίας, πριν καταλήξουν στη βόρειο Γερμανία.
Η απευθείας διαδρομή, που παρέκαμψε κάθε ανάγκη διέλευσης από την Ουκρανία, υπήρξε δώρο για τη γερμανική οικονομία, που απολάμβανε άφθονο και φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο – αρκετό για να λειτουργήσουν τα εργοστάσιά της και να θερμανθούν τα σπίτια της ενώ, παράλληλα, επέτρεπε στους Γερμανούς διανομείς να πωλούν το πλεόνασμα αερίου, με κέρδος, σε όλη τη Δυτική Ευρώπη. Το σαμποτάζ που θα μπορούσε να αποδοθεί στην κυβέρνηση θα παραβίαζε τις υποσχέσεις των ΗΠΑ για ελαχιστοποίηση άμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία. Η μυστικότητα ήταν απαραίτητη.
Από τις πρώτες μέρες του Nord Stream 1 η Γουώσινγκτον και οι αντιρώσοι εταίροι της στο ΝΑΤΟ τον είδαν ως α π ε ι λ ή για τη δυτική κυριαρχία. Η εταιρεία χαρτοφυλακίου πίσω από αυτόν, η Nord Stream AG, ιδρύθηκε στην Ελβετία το 2005 σε συνεργασία με την Gazprom, μια εισηγμένη στο χρηματιστήριο ρωσική εταιρεία που παράγει τεράστια κέρδη για τους μετόχους της, η οποία κυριαρχείται από ολιγάρχες που είναι γνωστό ότι βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία του Πούτιν. Η Gazprom ήλεγχε το 51% της εταιρείας, με τέσσερις ευρωπαϊκές εταιρείες Ενέργειας —μία στη Γαλλία, μία στην Ολλανδία και δύο στη Γερμανία—, να μοιράζονται το υπόλοιπο 49% του αποθέματος και να έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν τις μεταγενέστερες πωλήσεις του φθηνού φυσικού αερίου σε τοπικό επίπεδο με διανομείς στη Γερμανία και τη Δυτική Ευρώπη. Τα κέρδη της Gazprom μοιράζονταν με τη ρωσική κυβέρνηση κι έτσι τα κρατικά έσοδα από φυσικό αέριο και πετρέλαιο υπολογίστηκε, σε μερικά χρόνια, ότι έφταναν μέχρι και το 45% του ετήσιου προϋπολογισμού της Ρωσίας.
Οι πολιτικοί φόβοι της Αμερικής ήταν πραγματικοί: ο Πούτιν θα είχε τώρα μια πρόσθετη και τόσο αναγκαία κύρια πηγή εισοδήματος, ενώ η Γερμανία και η υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη θα εθίζονταν στο φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο κι έτσι θα μείωναν την εξάρτηση τους από την Αμερική. Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς συνέβη. Πολλοί Γερμανοί είδαν το Nord Stream 1 ως μέρος της ελευθέρωσης της περίφημης θεωρίας Ostpolitik του πρώην καγκελαρίου Βίλλυ Μπραντ, η οποία θα επέτρεπε στη μεταπολεμική Γερμανία να αποκαταστήσει τον εαυτό της και άλλα ευρωπαϊκά έθνη που καταστράφηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταξύ άλλων πρωτοβουλιών, χρησιμοποιώντας φθηνό ρωσικό αέριο για ευημερούσα δυτικοευρωπαϊκή αγορά και εμπορική οικονομία.
Ο Nord Stream 1 ήταν αρκετά επικίνδυνος, σύμφωνα με την άποψη του ΝΑΤΟ και της Γουώσιγκτον, αλλά ο Nord Stream 2, του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, θα διπλασίαζε την ποσότητα φθηνού φυσικού αερίου που θα ήταν διαθέσιμο στη Γερμανία εάν εγκρινόταν από τις γερμανικές ρυθμιστικές αρχές και τη Δυτική Ευρώπη. Ο δεύτερος αγωγός θα παρείχε επίσης αρκετό φυσικό αέριο για να καλυφθεί περισσότερο από το 50% της ετήσιας κατανάλωσης στη Γερμανία. Οι εντάσεις κλιμακώνονταν συνεχώς μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, υποστηριζόμενες από την επιθετική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Η αντίθεση στον Nord Stream 2 φούντωσε την παραμονή της ανάληψης των καθηκόντων του Μπάιντεν, τον Ιανουάριο του 2021, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας, με επικεφαλής τον Τεντ Κρουζ από το Τέξας, έθεσαν επανειλημμένα την πολιτική απειλή του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια της ακρόασης για την επιβεβαίωση του Μπλίνκεν ως υπουργού Εξωτερικών. Μέχρι τότε, μια ενωμένη Γερουσία είχε περάσει με επιτυχία έναν νόμο που, όπως είπε ο Κρουζ στον Μπλίνκεν, «σταμάτησε [τον αγωγό] στην πορεία του». Θα υπήρχε τεράστια πολιτική και οικονομική πίεση από τη γερμανική κυβέρνηση, με επικεφαλής τότε την Άνγκελα Μέρκελ, για να τεθεί σε λειτουργία ο δεύτερος αγωγός.
Θα μπορούσε ο Μπάιντεν να σταθεί απέναντι στους Γερμανούς; Ο Μπλίνκεν είπε ναι, αλλά προσέθεσε ότι δεν είχε συζητήσει τις λεπτομέρειες των απόψεων του επερχόμενου προέδρου. «Γνωρίζω την ισχυρή πεποίθησή του ότι πρόκειται για μια κακή ιδέα, τον Nord Stream 2», είπε. «Γνωρίζω ότι θα ήθελε να χρησιμοποιήσουμε κάθε πειστικό εργαλείο που διαθέτουμε για να πείσουμε τους φίλους και εταίρους μας, περιλαμβανομένης της Γερμανίας, να μην προχωρήσουν σε αυτό.»
Λίγους μήνες αργότερα, καθώς η κατασκευή του δεύτερου αγωγού πλησίαζε στην ολοκλήρωσή της, ο Μπάιντεν βλεφάρισε. Εκείνο τον Μάιο, σε μιαν εκπληκτική στροφή, η κυβέρνηση παραιτήθηκε από τις κυρώσεις κατά της Nord Stream AG, με έναν αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να παραδέχεται ότι η προσπάθεια να σταματήσει ο αγωγός μέσω κυρώσεων και διπλωματίας ήταν «πάντα μια μακρινή προσπάθεια». Στο παρασκήνιο, αξιωματούχοι της διοίκησης φέρονται να προέτρεψαν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος μέχρι τότε αντιμετώπιζε την απειλή ρωσικής εισβολής, να μην επικρίνει την κίνηση.
Υπήρξαν άμεσες συνέπειες. Οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας, με επικεφαλής τον Κρουζ, ανακοίνωσαν άμεσο αποκλεισμό όλων των υποψηφίων του Μπάιντεν για την εξωτερική πολιτική και καθυστέρησαν την ψήφιση του ετήσιου αμυντικού νομοσχεδίου για μήνες, βαθιά μέσα στο φθινόπωρο. Το Politico περιέγραψε αργότερα τη στροφή του Μπάιντεν στο θέμα του δεύτερου ρωσικού αγωγού ως «τη μοναδική απόφαση, αναμφισβήτητα περισσότερο από τη χαοτική στρατιωτική απόσυρση από το Αφγανιστάν, που έθεσε σε κίνδυνο την ατζέντα του Μπάιντεν».
Η διοίκηση παραπαίει, παρά το γεγονός ότι πήρε αναβολή της κρίσης στα μέσα Νοεμβρίου, όταν οι ρυθμιστικές αρχές ενέργειας της Γερμανίας ανέστειλαν την έγκριση του δεύτερου αγωγού Nord Stream. Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν 8% μέσα σε λίγες μέρες, εν μέσω αυξανόμενων φόβων στη Γερμανία και την Ευρώπη ότι η αναστολή του αγωγού και η αυξανόμενη πιθανότητα ενός πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα οδηγούσε σε έναν πολύ ανεπιθύμητο κρύο χειμώνα. Δεν ήταν σαφές στην Ουάσιγκτον πού ακριβώς βρισκόταν ο Όλαφ Σολτς, ο νεοδιορισθείς καγκελάριος της Γερμανίας. Μήνες νωρίτερα, μετά την πτώση του Αφγανιστάν, ο Σολτς είχε υποστηρίξει δημόσια την έκκληση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για μια πιο αυτόνομη ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική σε ομιλία του στην Πράγα – υποδηλώνοντας σαφώς λιγότερη εξάρτηση από την Ουάσιγκτον και τις ενέργειές της.
Καθ’ όλη αυτή τη διάρκεια, τα ρωσικά στρατεύματα είχαν σταθερά και απειλητικά συγκεντρωθεί στα σύνορα της Ουκρανίας και μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου περισσότεροι από 100.000 στρατιώτες ήταν σε θέση να χτυπήσουν από τη Λευκορωσία και την Κριμαία. Ο συναγερμός αυξανόταν στην Ουάσινγκτον, συμπεριλαμβανομένης μιας εκτίμησης του Μπλίνκεν ότι ο αριθμός αυτών των στρατευμάτων θα μπορούσε να «διπλασιαστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα».
Η προσοχή της κυβέρνησης εστίασε και πάλι στον Nord Stream. Όσο η Ευρώπη παρέμενε εξαρτημένη από τους αγωγούς για φθηνό φυσικό αέριο, η Γουώσινγκτον φοβόταν ότι χώρες όπως η Γερμανία θα δίσταζαν να προμηθεύσουν την Ουκρανία με τα χρήματα και τα όπλα που χρειαζόταν για να νικήσει τη Ρωσία.
Σ’ αυτή την ταραγμένη στιγμή, ο Μπάιντεν εξουσιοέδωσε τον Τζέικ Σάλιβαν να συγκεντρώσει μια διυπηρεσιακή ομάδα για να εκπονήσει ένα σχέδιο.
Όλες οι επιλογές έπρεπε να τεθούν στο τραπέζι. Αλλά μόνο μία θα προκρινόταν.
Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Τον Δεκέμβριο του 2021, δύο μήνες πριν τα πρώτα ρωσικά τανκς μπούνε στην Ουκρανία, ο Τζέικ Σάλιβαν συνεκάλεσε μια συνάντηση της νεοσύστατης ομάδας εργασίας: άνδρες και γυναίκες επικεφαλής του Μικτού Επιτελείου των στρατιωτικών σωμάτων, τη CIA, το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Οικονομικών, και ζήτησε συστάσεις για το πώς να αντιδράσει στην επικείμενη εισβολή του Πούτιν.
Θα ήταν η πρώτη από μια σειρά άκρως απορρήτων συναντήσεων, σε μιαν ασφαλή αίθουσα που βρισκόταν στον τελευταίο όροφο του Old Executive Office Building, δίπλα στον Λευκό Οίκο, όπου στεγαζόταν επίσης η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Ξένες Υπηρεσίες Πληροφοριών του Προέδρου (PFIAB). Έγινε η συνηθισένη πίσω-μπρος συζήτηση, που οδήγησε, τελικώς, σε μια κρίσιμη προκαταρκτική ερώτηση: Θα ήταν η σύσταση που η ομάδα θα προωθούσε στον Πρόεδρο αναστρέψιμη -όπως, π.χ., ένα ακόμη στρώμα κυρώσεων και νομισματικών περιορισμών-, ή μη αναστρέψιμη – δηλαδή κινηματικές ενέργειες οι οποίες δεν θα μπορούσαν να ανακληθούν ;
Αυτό που έγινε σαφές στους συμμετέχοντες –σύμφωνα με την πηγή που έχει ά μ ε σ η γνώση της διαδικασίας-, είναι ότι ο Sullivan ζήτησε από την ομάδα να ετοιμάσει ένα σχέδιο για την καταστροφή των δύο αγωγών Nord Stream – και προσέθεσε ότι μετέφερε την επιθυμία του Προέδρου.
Σε αρκετές συναντήσεις που ακολούθησαν, οι συμμετέχοντες συζήτησαν επιλογές για επίθεση: Το πολεμικό ναυτικό πρότεινε τη χρήση ενός υποβρυχίου που είχε τεθεί προσφάτως σε λειτουργία για να επιτεθεί απευθείας στους αγωγούς. Η πολεμική αεροπορία συζήτησε τη ρίψη βομβών με χρονοκαθυστέρηση, οι οποίες θα μπορούσαν να πυροδοθούν εξ αποστάσεως. Η CIA υποστήριξε πως ό,τι κι αν επιλεγόταν, θα έπρεπε να είναι καλυμμένο. Όλοι οι εμπλεκόμενοι κατάλαβαν το διακύβευμα. «Αυτό δεν είναι υλικό για παιδιά», είπε η πηγή. Εάν η ιχνηλασία της επίθεσης οδηγούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό θα ήταν «μια πράξη πολέμου».
Εκείνη την εποχή η CIA διοικούταν από τον Γουίλιαμ Μπερνς, έναν ήπιο τρόπων πρώην πρέσβη στη Ρωσία, ο οποίος είχε διατελέσει αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Ομπάμα. Ο Μπερνς εξουσιοέδωσε γρήγορα μια ομάδα εργασίας της υπηρεσίας, στα ad hoc (γι’ αυτόν τον σκοπό) μέλη της οποίας περιλαμβανόταν -κατά τύχη- κάποιος που γνώριζε τις δυνατότητες των δυτών βαθeιάς θάλασσας του pολεμικού nαυτικού στην Πόλη του Παναμά. Τις επόμενες εβδομάδες, τα μέλη της ομάδας εργασίας της CIA άρχισαν να καταρτίζουν ένα σχέδιο για μια μυστική επιχείρηση που θα χρησιμοποιούσε δύτες βαθιών νερών για να προκαλέσουν την έκρηξη κατά μήκος των αγωγών.
Κάτι τέτοιο είχε γίνει και παλιότερα. Το 1971, η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών έμαθε -από άγνωστες μέχρι σήμερα πηγές-, ότι δύο σημαντικές μονάδες του ρωσικού ναυτικού επικοινωνούσαν μέσω ενός υποθαλάσσιου καλωδίου που ήταν θαμμένο στη Θάλασσα του Οχότσκ, στην ακτή της ρωσικής Άπω Ανατολή. Το καλώδιο συνέδεε μια περιφερειακή διοίκηση του πολεμικού ναυτικού της με το αρχηγείο της ηπειρωτικής χώρας στο Βλαδιβοστόκ.
Μια επίλεκτη ομάδα από στελέχη της CIA και της NSA (Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας) συγκεντρώθηκε κάπου στην περιοχή της Ουάσιγκτον, υπό βαθειά κάλυψη, και ετοίμασε ένα σχέδιο, χρησιμοποιώντας δύτες του πολεμικού ναυτικού, τροποποιημένα υποβρύχια και ένα όχημα διάσωσης βαθειάς βύθισης , το οποίο πέτυχε, μετά από πολλές δοκιμές και λάθη, να εντοπίσει το ρωσικό καλώδιο. Οι δύτες τοποέθεσαν στο καλώδιο μια εξελιγμένη συσκευή ακρόασης, η οποία αναχαίτισε με επιτυχία την κυκλοφορία πληροφοριών ενώ, ταυτόχρονα, την κατέγραφε σε ένα σύστημα ηχογραφής.
Η NSA έμαθε ότι ανώτεροι αξιωματικοί του ρωσικού ναυτικού, πεπεισμένοι για την ασφάλεια του συνδέσμου επικοινωνίας των, συνομιλούσαν με τους συνομηλίκους τους χωρίς κρυφογραφή. Η συσκευή ηχογραφής και η κασέτα της έπρεπε να αντικαθίστανται κάθε μήνα και το έργο συνεχίστηκε χαρούμενα για μια δεκαετία, οπότε παραβιάστηκε από έναν σαραντατετράχρονο πολιτικό τεχνικό της NSA ονόματι Ρόναλντ Πέλτον, ο οποίος μιλούσε τη ρωσική με ευφράδεια. Ο Πέλτον προδόθηκε από έναν Ρώσο αποστάτη το 1985 και καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Πληρώθηκε μόλις 5.000 δολάρια από τους Ρώσους για τις αποκαλύψεις του σχετικά με την επιχείρηση, μαζί με 35.000 δολάρια για άλλα ρωσικά επιχειρησιακά δεδομένα που έδωσε και τα οποία δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ.
Αυτή η υποβρύχια επιτυχία, με την κωδική ονομασία Ivy Bells, ήταν καινοτόμος και επικίνδυνη και παρήγαγε ανεκτίμητη πληροφόρηση σχετικά με τις προθέσεις και τον σχεδιασμό του ρωσικού ναυτικού.
Παρ’ όλ’ αυτά, η διυπηρεσιακή ομάδα ήταν αρχικά επιφυλακτική απέναντι στον ενθουσιασμό της CIA για μια μυστική επίθεση σε βαθειά θάλασσα. Υπήρχαν πάρα πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Το ρωσικό ναυτικό περιπολούσε στενά στα νερά της Βαλτικής Θάλασσας και δεν υπήρχαν εξέδρες πετρελαίου που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως κάλυψη για μιαν επιχείρηση κατάδυσης. Θα έπρεπε οι δύτες να πάνε στην Εσθονία, ακριβώς απέναντι από τις αποβάθρες φόρτωσης φυσικού αερίου της Ρωσίας, για να εκπαιδευτούν για την αποστολή ; [Θα ήταν μια γαμημένη κατσίκα], ειπώθηκε στην υπηρεσία.
Καθ’ όλη τη διάρκεια «αυτής της μηχανοραφίας», είπε η πηγή, «κάποιοι εργαζόμενοι στη CIA και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ έλεγαν: «Μην το κάνετε αυτό. Είναι ανόητο και θα γίνει πολιτικός εφιάλτης εάν αποκαλυφτεί».
Ωστόσο, στην αρχή του 2022, η ομάδα εργασίας της CIA ανέφερε στη διυπηρεσιακή ομάδα του Σάλιβαν: «Έχουμε έναν τρόπο να ανατινάξουμε τους αγωγούς.
«Αυτό που ακολούθησε ήταν εκπληκτικό. Στις 7 Φεβρουαρίου, λιγότερο από τρεις εβδομάδες πριν από τη φαινομενικά αναπόφευκτη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στο γραφείο του στον Λευκό Οίκο, ο Μπάιντεν συναντήθηκε με τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σιολτς, ο οποίος, μετά από κάποια ταλάντευση, τάχθηκε σταθερά στην αμερικανική ομάδα. Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, ο Μπάιντεν είπε π ρ ο κ λ η τ ι κ ά: «Εάν η Ρωσία εισβάλει . . . δεν θα υπάρξει πλέον Nord Stream 2. Θα δώσουμε ένα τέλος σ’ αυτό.»
Είκοσι ημέρες νωρίτερα, η υφυπουργός Νιούλαντ είχε μεταφέρει ουσιαστικά το ίδιο μήνυμα σε μιαν ενημέρωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με μικρή κάλυψη στον Τύπο. «Θέλω να είμαι πολύ σαφής μαζί σας σήμερα», είπε απαντώντας σε ερώτηση. «Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ο Nord Stream 2 δεν θα προχωρήσει.»
Αρκετοί από εκείνους που συμμετείχαν στον σχεδιασμό της επίθεσης στους αγωγούς αισθάνθηκαν απογοήτευση από τα λόγια του προέδρου, τα οποία θεώρησαν ως έμμεση αναφορά στην επίθεση.
«Ήταν σαν να βάζαμε μια ατομική βόμβα στο έδαφος στο Τόκιο και να λέμε στους Ιάπωνες ότι θα την πυροδώσουμε», είπε η πηγή. «Το σχέδιο ήταν οι επιλογές να εκτελούνται μετά την εισβολή και να μην διαφημίζονται δημόσια. Ο Μπάιντεν απλά δεν το κατάλαβε ή το αγνόησε».
Η αδιακρισία του Μπάιντεν και της Νούλαντ, αν επρόκειτο για τέτοια, απογοήτευσε ορισμένους από τους σχεδιαστές. Δημιούργησε όμως και μια ευκαιρία. Σύμφωνα με την πηγή, ορισμένοι από τους ανώτερους αξιωματούχους της CIA συνεπέραναν ότι η ανατίναξη του αγωγού «δεν θα μπορούσε πλέον να θεωρείται μυστική επιλογή, επειδή ο Πρόεδρος μόλις ανακοίνωσε ότι ξέραμε πώς να το κάνουμε».
Το σχέδιο για την ανατίναξη των Nord Stream 1 και 2 υποβαθμίστηκε ξαφνικά από μια μυστική επιχείρηση, που απαιτούσε την ενημέρωση του Κογκρέσου, σε μιαν επιχείρηση που θεωρήθηκε ως επιχείρηση πληροφοριών υψηλής διαβάθμισης με στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ. «Σύμφωνα με το νόμο», εξήγησε η πηγή, «δεν υπήρχε πλέον νομική απαίτηση να αναφερθεί η επιχείρηση στο Κογκρέσο. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν τώρα είναι απλώς να τους ανατινάξουν—αλλά έπρεπε να το κρατήσουν ακόμη μυστικό. Οι Ρώσοι έχουν εξαιρετική επιτήρηση στη Βαλτική Θάλασσα».
Τα μέλη της ομάδας εργασίας της Υπηρεσίας δεν είχαν άμεση επαφή με τον Λευκό Οίκο και επιθυμούσαν να μάθουν εάν ο πρόεδρος εννοούσε αυτό που είχε πει — δηλαδή, εάν η αποστολή έπρεπε να εκτελεστεί. Η πηγή θυμήθηκε: «Ο Μπιλ Μπερνς επιστρέφει και λέει “Κάντε το”».
Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Η Νορβηγία ήταν το τέλειο μέρος για τη βάση της αποστολής.
Τα τελευταία χρόνια της κρίσης Ανατολής-Δύσης, ο στρατός των ΗΠΑ έχει επεκτείνει πολύ την παρουσία του μέσα στη Νορβηγία, της οποίας τα δυτικά σύνορα εκτείνονται 1.400 μίλια κατά μήκος του βορείου Ατλαντικού Ωκεανού και συγχωνεύονται πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο με τη Ρωσία. Το Πεντάγωνο δημιούργησε θέσεις εργασίας και συμβάσεις υψηλών αποδοχών, εν μέσω τοπικών αντιπαραθέσεων, επενδύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για την αναβάθμιση και την επέκταση των εγκαταστάσεων του αμερικανικού ναυτικού και πολεμικής αεροπορίας στη Νορβηγία. Τα νέα έργα περιελάμβαναν το πιο σημαντικό: ένα προηγμένο ραντάρ συνθετικού διαφράγματος που βρισκόταν πολύ ψηλά στον Βορρά και ήταν ικανό να διεισδύσει βαθιά στη Ρωσία και μπήκε σε λειτουργία ακριβώς όταν η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών έχασε την πρόσβαση σε μια σειρά από τοποθεσίες ακρόασης μεγάλης εμβέλειας στο εσωτερικό της Κίνας.
Μια προσφάτως ανακαινισμένη αμερικανική βάση υποβρυχίων, η οποία ήταν υπό κατασκευή επί χρόνια, είχε τεθεί σε λειτουργία και περισσότερα αμερικανικά υποβρύχια ήταν πλέον σε θέση να συνεργαστούν στενά με τους Νορβηγούς συναδέλφους τους για να παρακολουθήσουν και να κατασκοπεύσουν ένα μεγάλο ρωσικό πυρηνικό οχυρό 250 μίλια ανατολικά, στην χερσόνησος Κόλα. Η Αμερική έχει επίσης επεκτείνει σε μεγάλον βαθμό μια νορβηγική αεροπορική βάση στον βορρά κι έχει παραδώσει στη νορβηγική αεροπορία έναν στόλο περιπολικών αεροσκαφών P8 Poseidon, κατασκευής Boeing, για να ενισχύσει την κατασκοπεία μεγάλης εμβέλειας για κάθε τι μέσα στη Ρωσία.
Σε αντάλλαγμα, η νορβηγική κυβέρνηση εξόργισε τους φιλελεύθερους και ορισμένους μετριοπαθείς στο κοινοβούλιο της τον περασμένο Νοέμβριο με την ψήφιση της Συμπληρωματικής Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας. Κάτω από τη νέα συμφωνία, το αμερικανικό νομικό σύστημα θα έχει δικαιοδοσία σε ορισμένες «συμφωνημένες περιοχές» του βορρά για τους Αμερικανούς στρατιώτες που κατηγορούνται για εγκλήματα εκτός βάσης καθώς και για εκείνους τους Νορβηγούς πολίτες που κατηγορούνται ή είναι ύποπτοι για παρεμβάσεις στις εργασίες της βάσης.
Η Νορβηγία ήταν ένας από τους αρχικούς υπογράψαντες τη Συνθήκη του ΝΑΤΟ το 1949, στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου. Σήμερα, ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ είναι ο Γιενς Στόλτενμπεργκ, ένας αφοσιωμένος αντικομμουνιστής, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της Νορβηγίας για οκτώ χρόνια πριν μετακινηθεί στο υψηλό αξίωμα του ΝΑΤΟ, με αμερικανική υποστήριξη, το 2014. Ήταν ένας σκληροπυρηνικός για όλα τα πράγματα που αφορούν τον Πούτιν και τη Ρωσία, ο οποίος είχε συνεργαστεί με την αμερικανική κοινότητα πληροφοριών από τον πόλεμο του Βιετνάμ. Έκτοτε τον εμπιστεύονται απόλυτα. «Είναι το γάντι που ταιριάζει στο αμερικανικό χέρι», δήλωσε η πηγή.
Πίσω στην Γουώσινγκτον, οι σχεδιαστές ήξεραν ότι έπρεπε να πάνε στη Νορβηγία. «Μισούσαν τους Ρώσους, και το νορβηγικό ναυτικό ήταν γεμάτο από εξαιρετικούς ναυτικούς και δύτες που είχαν εμπειρία γενεών στην εξαιρετικά κερδοφόρα εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου σε μεγάλα βάθη της θάλασσας», είπε η πηγή. Θα μπορούσαν επίσης να τους εμπιστευτούν ότι θα κρατούσαν την αποστολή μυστική. (Οι Νορβηγοί ενδέχεται να είχαν και άλλα συμφέροντα. Η καταστροφή του Nord Stream -αν οι Αμερικανοί μπορούσαν να το καταφέρουν- θα επέτρεπε στη Νορβηγία να πουλήσει πολύ περισσότερο από το δικό της φυσικό αέριο στην Ευρώπη).
Κάποια στιγμή τον Μάρτιο, μερικά μέλη της ομάδας πέταξαν στη Νορβηγία για να συναντηθούν με τις νορβηγικές μυστικές υπηρεσίες και το πολεμικό ναυτικό. Ένα από τα βασικά ερωτήματα ήταν πού ακριβώς στη Βαλτική Θάλασσα ήταν το καλύτερο μέρος για να τοποτεθούν τα εκρηκτικά. Οι Nord Stream 1 και 2, ο καθένας με δύο σειρές αγωγών, διαχωρίζονταν σε μεγάλο μέρος της διαδρομής τους από λίγο περισσότερο από ένα μίλι, καθώς έκαναν την πορεία τους προς το λιμάνι του Greifswald στο βορειοανατολικότερο τμήμα της Γερμανίας.
Το νορβηγικό ναυτικό βρήκε γρήγορα το κατάλληλο σημείο, στα ρηχά νερά της Βαλτικής Θάλασσας, λίγα μίλια έξω από το νησί Bornholm της Δανίας. Οι αγωγοί διέρχονταν σε απόσταση μεγαλύτερη από ένα μίλι μεταξύ τους, κατά μήκος ενός πυθμένα που είχε βάθος μόλις 260 πόδια. Αυτό θα βρισκόταν εντός της εμβέλειας των δυτών, οι οποίοι, επιχειρώντας από ένα νορβηγικό ναρκαλιευτικό σκάφος κλάσης Alta, θα καταδύονταν με ένα μείγμα οξυγόνου, αζώτου και ηλίου να ρέει από τις δεξαμενές τους και θα τοποέθεταν τις γομώσεις σχήματος C4 στους τέσσερις αγωγούς με τσιμεντένια προστατευτικά καλύμματα. Θα ήταν μια κουραστική, χρονοβόρα και επικίνδυνη εργασία, αλλά τα νερά ανοιχτά του Bornholm είχαν ένα ακόμα πλεονέκτημα: δεν υπήρχαν σ’ αυτά μεγάλα παλιρροϊκά ρεύματα, τα οποία θα έκαναν το έργο της κατάδυσης πολύ πιο δύσκολο.
Μετά από λίγη έρευνα, οι Αμερικανοί ήταν όλοι μέσα.
Σ’ αυτό το σημείο, η σκοτεινή ομάδα βαθειάς κατάδυσης του πολεμικού ναυτικού στην Πόλη του Παναμά μπήκε και πάλι στο παιχνίδι. Οι σχολές βαθειάς θάλασσας στην Πόλη του Παναμά, οι εκπαιδευόμενοι των οποίων συμμετείχαν στα Ivy Bells, θεωρούνται ανεπιθύμητο παρασκήνιο από τους επίλεκτους αποφοίτους της ναυτικής ακαδημίας στην Ανάπολη, οι οποίοι συνήθως επιδιώκουν τη δόξα της πρόσληψής των ως βατραχάνθρωποι, πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών ή μέλη υποβρυχίων. Αν κάποιος πρέπει να γίνει «Μαύρο Παπούτσι» -δηλαδή μέλος της λιγότερο επιθυμητής διοίκησης πλοίων επιφανείας- υπάρχει πάντα, τουλάχιστον, υπηρεσία σε αντιτορπιλικό, καταδρομικό ή αμφίβιο πλοίο. Το λιγότερο γοητευτικό από όλα είναι ο ναρκοπόλεμος. Οι δύτες του δεν εμφανίζονται ποτέ σε ταινίες του Χόλιγουντ ή στα εξώφυλλα δημοφιλών περιοδικών.
«Οι καλύτεροι δύτες, με προσόντα βαθειάς κατάδυσης, είναι μια σφιχτή κοινότητα και μόνο οι καλύτεροι στρατολογούνται για την επιχείρηση και τους λένε να είναι έτοιμοι να κληθούν από τη CIA στην Ουάσιγκτον», είπε η πηγή.
Οι Νορβηγοί και οι Αμερικανοί είχαν μια τοποθεσία και τους πράκτορες αλλά υπήρχε μια άλλη ανησυχία: οποιαδήποτε ασυνήθιστη υποβρύχια δραστηριότητα στα νερά ανοιχτά του Μπόρνχολμ θα μπορούσε να τραβήξει την προσοχή του σουηδικού ή του δανικού ναυτικού, τα οποία θα μπορούσαν να την αναφέρουν.
Η Δανία ήταν επίσης μια από τις αρχικές υπογράψασες χώρες για την ίδρυση του ΝΑΤΟ και ήταν γνωστή στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών για τους ειδικούς δεσμούς της με το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Σουηδία είχε υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ και είχε επιδείξει τη μεγάλη της ικανότητα στη διαχείριση υποβρύχιων αισθητήρων ηχητικών και μαγνητικών συστημάτων, οι οποίοι ιχνηλατούσαν με επιτυχία ρωσικά υποβρύχια που εμφανίζονταν περιστασιακά σε μακρινά νερά του σουηδικού αρχιπελάγους και αναγκάζονταν να βγουν στην επιφάνεια.
Οι Νορβηγοί ενώθηκαν με τους Αμερικανούς επιμένοντας ότι ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι στη Δανία και τη Σουηδία έπρεπε να ενημερωθούν γενικώς για πιθανή καταδυτική δραστηριότητα στην περιοχή. Μ’ αυτόν τον τρόπο, κάποιος υψηλότερος αξιωματούχος θα μπορούσε να παρέμβει και να κρατήσει μια αναφορά εκτός της αλυσίδας διοίκησης, μονώνοντας έτσι την επιχείρησ εναντίον των αγωγών. «Αυτό που τους είπαν και αυτό που ήξεραν ήταν σκόπιμα διαφορετικά», μου είπε η πηγή. (Η πρεσβεία της Νορβηγίας, από την οποία ζητήθηκε να σχολιάσει αυτή την ιστορία, δεν απάντησε.)
Οι Νορβηγοί ήταν το κλειδί για την επίλυση άλλων εμποδίων. Ήταν γνωστό ότι το ρωσικό ναυτικό διέθετε τεχνολογία επιτήρησης ικανή να εντοπίσει και να ενεργοποιήσει υποβρύχιες νάρκες. Οι αμερικανικοί εκρηκτικοί μηχανισμοί έπρεπε να καμουφλαριστούν με τρόπο που θα τους έκανε να φαίνονται στο ρωσικό σύστημα ως μέρος του φυσικού φόντου – κάτι που απαιτούσε προσαρμογή στη συγκεκριμένη αλμυρότητα του νερού. Οι Νορβηγοί είχαν μια λύση.
Οι Νορβηγοί είχαν λύση και στο κρίσιμο ερώτημα του πότε θα μπορούσε να γίνει η επιχείρηση. Κάθε Ιούνιο των τελευταίων 21 χρόνων, ο Αμερικανικός Έκτος Στόλος, του οποίου η ναυαρχίδα εδρεύει στη Γκαέτα της Ιταλίας, νοτίως της Ρώμης, έχει χρηματοδώσει μια μεγάλη άσκηση του ΝΑΤΟ στη Βαλτική Θάλασσα, με τη συμμετοχή πολλών συμμαχικών πλοίων της περιοχής. Η τρέχουσα άσκηση, που γινόταν τον Ιούνιο, ήταν γνωστή ως Baltic Operations 22, ή BALTOPS 22. Οι Νορβηγοί πρότειναν ότι αυτό θα ήταν το ιδανικό κάλυμμα για την εγκατάσταση των ναρκών.
Οι Αμερικανοί παρείχαν ένα ζωτικό στοιχείο: έπεισαν τους σχεδιαστές του Έκτου Στόλου να προσθέσουν στο πρόγραμμα μια άσκηση έρευνας και ανάπτυξης. Η άσκηση, όπως δημοσιεύτηκε από το πολεμικό ναυτικό, περιελάμβανε τον Έκτο Στόλο σε συνεργασία με τα «Κέντρα έρευνας και πολέμου» του πολεμικού ναυτικού. Το θαλάσσιο γεγονός θα διεξαγόταν στ ανοικτά των ακτών της νήσου Bornholm και θα περιελάμβανε ομάδες δυτών του ΝΑΤΟ που θα τοποθετούσαν νάρκες, ενώ οι ανταγωνιζόμενες ομάδες θα χρησιμοποιούσαν την τελευταία υποβρύχια τεχνολογία για να τις εντοπίσουν και να τις καταστρέψουν.
Ήταν αμφότερα: μια χρήσιμη άσκηση κι ένα έξυπνο κάλυμμα. Τ’ αγόρια της Πόλης του Παναμά θα έκαναν τη δουλειά τους και τα εκρηκτικά C4 θα ήταν στη θέση τους μέχρι το τέλος της άσκησης BALTOPS22, συνδεδεμένα με ένα χρονόμετρο 48 ωρών. Όι Αμερικάνοι και οι Νορβηγοί θα είχαν εξαφανιστεί πολύ πριν την πρώτη έκρηξη.
Οι μέρες μετρούσαν αντίστροφα. «Το ρολόι χτυπούσε και πλησιάζαμε στην ολοκλήρωση της αποστολής», είπε η πηγή.
Και έπειτα η Γουώσιγκτον έκανε δεύτερες σκέψεις. Οι βόμβες θα τοποθετούνταν κατά τη διάρκεια της BALTOPS, αλλά ο Λευκός Οίκος ανησύχαζε διότι το «παράθυρο» δύο ημερών για την έκρηξή ήταν πολύ κοντά στο τέλος της άσκησης και θα ήταν προφανές ότι η Αμερική είχε εμπλακεί.
Αντίθετα, ο Λευκός Οίκος είχε ένα νέο αίτημα: «Μπορούν τα παιδιά στο πεδίο να βρουν κάποιο τρόπο να ανατινάξουν τους αγωγούς αργότερα, κατόπιν εντολής;»
Ορισμένα μέλη της ομάδας σχεδιασμού ήταν θυμωμένα και απογοητευμένα από τη φαινομενική αναποφασιστικότητα του Προέδρου. Οι δύτες της Πόλης του Παναμά είχαν επανειλημμένα ασκηθεί στη φύτευση του C4 σε αγωγούς, όπως έκαναν κατά τη διάρκεια του BALTOPS, αλλά τώρα η ομάδα στη Νορβηγία έπρεπε να βρει έναν τρόπο για να δώσει στον Μπάιντεν αυτό που ήθελε: μια εντολή επιτυχούς εκτέλεσης της αποστολής όταν θα εκείνος θα επέλεγε τη στιγμή.
Η CIA είχε συνηθίσει να διαχειρίζεται αυθαίρετες αλλαγές της τελευταίας στιγμής, αλλά η επιθυμία του προέδρου ανανέωσε τις ανησυχίες που συμμερίζονταν ορισμένοι σχετικά με την αναγκαιότητα και τη νομιμότητα της όλης επιχείρησης.
Οι πιθανές μυστικές εντολές του Προέδρου προκάλεσαν επίσης στη CIA το δίλημμα της εποχής του πολέμου του Βιετνάμ, όταν ο πρόεδρος Τζόνσον, αντιμέτωπος με το αυξανόμενο λαϊκό αίσθημα εναντίον του πολέμου, διέταξε την υπηρεσία να παραβιάσει τον καταστατικό της -το οποίο της απαγόρευε να δρα στο εσωτερικό της χώρας – για να κατασκοπεύσει αντιπολεμικούς ηγέτες προκειμένου να προσδιορίσει εάν ελέγχονταν από την κομμουνιστική Ρωσία.
Τελικώς, η υπηρεσία συναίνεσε και καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 έγινε σαφές πόσο μακριά ήταν διατεθειμένη να φτάσει. Υπήρξαν μεταγενέστερες αποκαλύψεις εφημερίδων, μετά τα σκάνδαλα Γουότεργκεϊτ, σχετικά με την κατασκοπεία Αμερικανών πολιτών από την υπηρεσία, τη συμμετοχή της στη δολοφονία ξένων ηγετών και την υπονόμευση της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Αυτές οι αποκαλύψεις οδήγησαν σε μια δραματική σειρά ακροάσεων στη Γερουσία, στη μέση της δεκαετίας του 1970, με επικεφαλής τον Φρανκ Church από το Αϊντάχο, που κατέστησε σαφές ότι ο Richard Χελμς, τότε διευθυντής της υπηρεσίας, δεχόταν ότι είχε την υποχρέωση να κάνει ό,τι ήθελε ο πρόεδρος, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε παραβίαση του νόμου.
Σε αδημοσίευτη, κεκλεισμένων των θυρών μαρτυρία, ο Χελμς εξήγησε με θλίψη ότι «σχεδόν έχεις Άμωμη Σύλληψη όταν κάνεις κάτι» κάτω από μυστικές εντολές κάποιου προέδρου. «Είτε είναι σωστό να το κάνεις, είτε λάθος που θα το κάνεις, [η CIA] λειτουργεί με διαφορετικούς κανόνες και αρχές από οποιοδήποτε άλλο τμήμα της κυβέρνησης». Ουσιαστικά έλεγε στους γερουσιαστές ότι ο ίδιος, ως επικεφαλής της CIA, καταλάβαινε ότι εργαζόταν για το Στέμμα και όχι για το Σύνταγμα.
Οι Αμερικανοί που εργάζονταν στη Νορβηγία λειτούργησαν κάτω από την ίδια δυναμική κι άρχισαν, ευσυνείδητα, να εργάζονται πάνω το καινούργιο πρόβλημα: πώς να πυροδώσουν εξ αποστάσεως τα εκρηκτικά C4 κατόπιν εντολής του Μπάιντεν. Ήταν μια πολύ πιο απαιτητική αποστολή απ’ ό,τι κατάλαβαν αυτοί στην Ουάσιγκτον. Δεν υπήρχε τρόπος για την ομάδα στη Νορβηγία να μάθει πότε ο Πρόεδρος ενδέχετο να πατήσει το κουμπί. Σε λίγες εβδομάδες, σε πολλούς μήνες, σε μισό χρόνο ή περισσότερο;
Το συνημμένο στους αγωγούς C4 θα ενεργοποιόταν από μια σημαδούρα σόναρ, που θα πέφτει από ένα αεροπλάνο σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά η διαδικασία ενέπλεκε την πιο προηγμένη τεχνολογία επεξεργασίας σήματος. Μόλις τοποτεθούν, οι συσκευές χρονοκαθυστέρησης που είναι συνημμένες σε οποιονδήποτε από τους τέσσερις αγωγούς θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν κατά λάθος από το περίπλοκο μείγμα θορύβων του περιβάλλοντος των ωκεανών σε όλη τη Βαλτική Θάλασσα που έχει μεγάλη κυκλοφορία – από κοντινά και μακρινά πλοία, υποβρύχιες γεωτρήσεις, σεισμικά γεγονότα, κύματα και ακόμη και θάλασσα πλάσματα. Για να αποφευχθεί αυτό, η σημαδούρα του βυθομέτρου, μόλις τοποτεθεί, εκπέμπει μια ακολουθία μοναδικών τονικών ήχων χαμηλής συχνότητας -όπως αυτοί που εκπέμπονται από ένα φλάουτο ή ένα πιάνο-, που αναγνωρίζονται από το χρονόμετρο και, μετά από προκαθορισμένες ώρες της καθυστέρησης, πυροδίνει τα εκρηκτικά. («Θέλετε ένα σήμα που να είναι αρκετά ισχυρό ώστε κανένα άλλο σήμα να μην μπορεί να στείλει, κατά λάθος παλμό που πυροδίνει τα εκρηκτικά», μου είπε ο Δρ. Theodore Postol, ομότιμος καθηγητής επιστήμης, τεχνολογίας και πολιτικής εθνικής ασφάλειας στο MIT. Ο Πόστολ, που έχει υπηρετήσει ως επιστημονικός σύμβουλος του αρχηγού ναυτικών επιχειρήσεων του Πενταγώνου, είπε ότι το ζήτημα που αντιμετώπιζε η ομάδα στη Νορβηγία λόγω της καθυστέρησης του Μπάιντεν ήταν τυχαίο: «Όσο περισσότερο τα εκρηκτικά βρίσκονται στο νερό, τόσο μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει ένα τυχαίο σήμα να τινάξει τις βόμβες.»)
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2022, ένα αεροπλάνο παρακολούθησης P8 του νορβηγικού ναυτικού πραγματοποίησε μια φαινομενικά συνηθισμένη πτήση και έριξε μια σημαδούρα σόναρ. Το σήμα μεταδόθηκε υποβρύχια – αρχικά στο Nord Stream 2 και στη συνέχεια στο Nord Stream 1. Λίγες ώρες αργότερα, τα υψηλής ισχύος εκρηκτικά C4 ενεργοποιήθηκαν και τρεις από τους τέσσερις αγωγούς τέθηκαν εκτός λειτουργίας. Μέσα σε λίγα λεπτά, λίμνες αερίου μεθανίου, που βρισκόταν στους κλειστούς αγωγούς, απλώθηκαν στην επιφάνεια του νερού και ο κόσμος έμαθε ότι κάτι μη αναστρέψιμο είχε συμβεί.
Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ
Αμέσως μετά το αμερικανικό σαμποτάζ στους αγωγούς, τα αμερικανικά ΜΜΕ το αντιμετώπισαν σαν ένα άλυτο μυστήριο. Η Ρωσία αναφέρθηκε επανειλημμένα ως πιθανός ένοχος -από υπολογισμένες διαρροές του Λευκού Οίκου – αλλά χωρίς ποτέ να διαπιστωθεί ένα σαφές κίνητρο για μια τέτοια πράξη αυτο-δολιοφθοράς, πέρα από την απλή ανταπόδοση. Λίγους μήνες αργότερα, όταν αποκαλύφθηκε ότι οι ρωσικές αρχές έπαιρναν, αθόρυβα, εκτιμήσεις για το κόστος επισκευής των αγωγών, οι New York Times περιέγραψαν την είδηση ως «περίπλοκες θεωρίες για το ποιος ήταν πίσω από» την επίθεση. Καμία μεγάλη αμερικανική εφημερίδα δεν αναφέρθηκε τις προηγούμενες απειλές για τους αγωγούς που είχαν διατυπώσει δημοσίως ο Μπάιντεν και η υφυπουργός Εξωτερικών Νούλαντ.
Αν και δεν ήταν ποτέ σαφές γιατί η Ρωσία θα επιδίωκε να καταστρέψει τον δικό της κερδοφόρο αγωγό, μια πιο αποκαλυπτική αιτιολογία για την ενέργεια του προέδρου ήρθε από τον υπουργό Εξωτερικών Μπλίνκεν. Ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου τον περασμένο Σεπτέμβριο σχετικά με τις συνέπειες της επιδεινούμενης ενεργειακής κρίσης στη Δυτική Ευρώπη, ο Μπλίνκεν περιέγραψε τη στιγμή ως δυνητικά καλή:
«Είναι μια τεράστια ευκαιρία να αφαιρέσουμε μια για πάντα την εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια και έτσι να αφαιρέσουμε από τον Βλαντιμίρ Πούτιν την οπλοποίηση της ενέργειας ως μέσο για την προώθηση των αυτοκρατορικών του σχεδίων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και προσφέρει τεράστιες στρατηγικές ευκαιρίες για τα επόμενα χρόνια, αλλά εν τω μεταξύ είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι συνέπειες όλων αυτών δεν θα βαρύνουν τους πολίτες των χωρών μας ή, εν προκειμένω, σε όλο τον κόσμο.”
Πιο πρόσφατα, η Βικτώρια Νιούλαντ εξέφρασε την ικανοποίησή της για τον θάνατο του νεότερου από τους αγωγούς. Καταθέτοντας σε μιαν ακρόαση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, στο τέλος Ιανουαρίου, είπε στον γερουσιαστή Τεντ Κρουζ: «Όπως εσύ, είμαι, και νομίζω ότι η κυβέρνηση είναι πολύ χαρούμενη που γνωρίζει ότι ο Nord Stream 2 είναι τώρα, όπως θέλεις να πεις, ένα μεγάλο κομμάτι μετάλλου στον πάτο της θάλασσας.»
Η πηγή είχε μια πολύ πιο πεζοδρομιακή άποψη για την απόφαση του Μπάιντεν να σαμποτάρει περισσότερα από 1500 μίλια αγωγού της Gazprom καθώς πλησίαζε ο χειμώνας. «Λοιπόν», είπε, μιλώντας για τον πρόεδρο, «πρέπει να παραδεχτώ ότι ο τύπος έχει αρχίδια. Είπε ότι θα το έκανε και το έκανε».
Ερωτηθείς γιατί πιστεύει ότι οι Ρώσοι δεν απάντησαν, είπε κυνικά: «Ίσως θέλουν τη δυνατότητα να κάνουν τα ίδια πράγματα που έκαναν οι ΗΠΑ.»
«Ήταν μια όμορφη ιστορία εξωφύλλου», συνέχισε. «Πίσω από αυτό υπήρχε μια μυστική επιχείρηση που τοποέθετε ειδικούς στο πεδίο και εξοπλισμό που λειτουργούσε με μυστικό σήμα.»
«Το μόνο ελάττωμα ήταν η απόφαση να το κάνει κάποιος.»
ACTIVE VOLCANO / ΕΝΕΡΓΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ 